Wiele kobiet panicznie boi się zarówno samej ciąży oraz porodu. Dotyczy to szacunkowo od 6 do 10% kobiet. Niestety świadomość wśród społeczeństwa na temat tych zaburzeń, nadal jest bardzo niska. W problemach z poradzeniem sobie z tokofobią. może pomóc psycholog, psychiatra lub położnik.
Interesującym jest fakt, że fobię mogą posiadać również kobiety, które nie są w ciąży. Sama myśl o niej i porodzie, który jest jej skutkiem – wywołuje u nich lęk. Jest to niekiedy powodem do odwlekania macierzyństwa lub całkowitej rezygnacji posiadania dzieci.
Strach związany z narodzinami swojego dziecka wydaje się całkowicie zrozumiały. Kwestia czy wszystko pójdzie, tak, jakbyśmy sobie tego życzyli, przebieg ciąży i porodu, zdrowie maleństwa i mamy. Dochodzi do tego oczywiście lekkie przerażenie w związku z mającym pojawić się bólem. Każde z tych objawów jest całkowicie naturalne i większość z kobiet doświadcza ich, podczas jednego z trudniejszych etapów w swoim życiu.
Rodzaje zaburzeń
Tokofobia może być wtórna i pierwotna. O wtórnej możemy mówić w momencie, w którym kobieta ma już negatywne wspomnienia np. trudny poród lub poronienie. Kobiety, które przeszły depresję poporodową mogą chorować na zaburzenia nerwicowe. Lęk przed ponownym bólem, traumatycznymi przeżyciami jest bardzo wysoki, wpływając zachowanie i zdrowie mam. Pierwotna natomiast dotyczy kobiet, które nigdy nie rodziły lub nie były w ciąży. Strach przed ciążą rozwijać się może na skutek słuchania negatywnych przeżyć oraz złych odczuć innych matek. Doświadczenia, których nigdy się nie przeżyło, ale zapisały się w pamięci blokują chęć posiadania dzieci lub unikania tego jak najdłużej.
Jak objawia się tokofobia?
Do najczęstszych objawów tego zaburzenia nerwicowego należą m.in:
- koszmary nocne;
- niepokój oraz wszechogarniający lęk;
- dolegliwości fizyczne m.in: ból brzucha, wymioty, kołatanie serca, duszności;
- brak koncentracji i problemy z najprostszymi czynnościami manualnymi;
- negatywne myśli w związku z własnym zdrowiem oraz dziecka;
- epizodyczne napady paniki.
Każdy z objawów zaburzenia negatywnie wpływa na funkcjonowanie przyszłej mamy. Złe myśli, które mogą towarzyszyć przyszłej mamie, jak i kobietom, które nie są w ciąży, mogą oddziaływać na „wyłączenie się z normalnego życia”. Lęki, panika oraz dolegliwości somatyczne odbijają się zarówno w relacjach rodzinnych, jak i na stanie psychicznym chorej.
Jak poradzić sobie z panicznym lękiem przed porodem?
Istotnym aspektem, który może pomóc kobiecie z tokofobią jest wsparcie rodziny oraz partnera. Mają oni największą styczność z przyszłą mamą i mogą otoczyć ją opieką oraz dobrym słowem. Kolejnym punktem jest opieka medyczna – położna/nik i lekarz prowadzący ciążę. Oni posiadają wiedzę, która rozwieje wszelkie wątpliwości w związku z ciążą, porodem i okresem po nim – połogiem. Dobry kontakt z fachowcami, którzy wiedzą o zaburzeniach kobiety jest kluczowy. Zarówno w trakcie trwania ciąży, jak i podczas samego porodu. Dobrą alternatywą jest również uczestniczenie w szkole rodzenia. Pomoże to z oswojeniem się z myślą o zostaniu mamą i opieką nad niemowlęciem oraz uporać się z towarzyszącym niepokojem.
Tokofobia, a cesarskie cięcie
Według Ministerstwa Zdrowia w Polsce odsetek kobiet rodzących naturalnie to tylko 57%. Blisko połowa kobiet rodzi przez cesarskie cięcie. Według WHO, Światowej Organizacji Zdrowia odsetek ten, nie powinien przekraczać 10-15%. Tokos – poród oraz phobos – lęk, z greckiego oznacza patologiczny lęk przed porodem naturalnym. Niestety wiele kobiet cierpiących na to zaburzenie decyduje się na poród w ten sposób. Może zdarzyć się, że paniczny strach zahamuje współpracę ze strony ciężarnej podczas porodu. Tokofobia nie jest jednak ścisłym wskazaniem do porodu poprzez cesarskie cięcie. Zdiagnozowanie choroby oraz podejrzenie braku współpracy podczas punktu kulminacyjnego, skłania do wykonania planowanego cesarskiego cięcia. Może to zapobiec zwiększonemu ryzyku powikłań okołoporodowych.
Leczenie
Paniczny lęk przed porodem i ciążą w niektórych przypadkach wymaga leczenia farmakologicznego oraz psychoterapii. Dotyczy to pań, których strach osiąga maksymalnie wysoki poziom i może zagrażać zarówno przyszłej mamie, jak i dziecku. Psychoterapia jest również dla osób, których lęk jest nieco lżejszy. Podczas niej kobiety konfrontują się ze swoimi obawami, które na bieżąco są wyjaśniane. Informacje o zaletach porodu naturalnego oraz wadach cesarskiego cięcia, utwierdzają kobiety w przeświadczeniu, że przy odpowiednim wparciu lekarzy i położnej poradzą sobie. Terapia oraz wiedza przekazywana podczas niej pomaga uporać się z lękiem i przygotować do jednej z ważniejszych ról w życiu kobiety.
Świadomość społeczeństwa o zaburzeniach kobiet w ciąży jest przygnębiająco niska. Oczywiście większość kobiet, które przygotowują się do porodu odczuwa niepokój związany z wieloma obawami. Jednak paraliżujący lęk, utrudniający prawidłowe funkcjonowanie, powinien dać do myślenia osobom w otoczeniu kobiety, ponieważ odpowiednie leczenie oraz szybka reakcja może pomóc.
Źródło: 1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego w Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, tom 3, nr 4, s.159-174, 2018.
